«Μεγάλος θρήνος έγινε μέσα στο Μεσολόγγι.
Τον Μάρκο παν’ στην εκκλησιά, τον Μάρκο παν’ στον τάφο.
Εξήντα παπάδες παν’ μπροστά και δέκα δεσποτάδες.
Κι από κοντά Σουλιώτισσες πάνε μοιρολογώντας.
Σηκώσου απάνω, Μάρκο μου, και μη βαριά κοιμάσαι.
Πώς να σκωθώ, μωρέ παιδιά, και πώς να αναβλέψω;
Έχω μολύβι στην καρδιά και βόλια στο κορμί μου.
Κι ανάμεσα στο στήθος μου είμαι μαχαιρωμένος».
Ελαιογραφία σε μουσαμά του Μάρκου Μπότσαρη από τον Jean-Léon Gérôme, 1874.
Βασίλης Γούδας. Πορτραίτο από τον ζωγράφο Louis Dupré (1789-1837)
Μάρκος Μπότσαρης (1790-9 Αυγούστου 1823). Σουλιώτης (Αρβανίτης) ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
H καταγωγή των Μποτσαραίων ήταν η Δράγανη (σημερινή Αμπελιά) Θεσπρωτίας.
Μάρκος Μπότσαρης, ελαιογραφία στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Ο Μάρκος Μπότσαρης γεννήθηκε στο Σούλι το 1790 και πέθανε ηρωικά στο Καρπενήσι το 1823. Ήταν ο δεύτερος γιος του Κίτσου Μπότσαρη.
Μάρκος Μπότσαρης, 1826. Από Giovanni Boggi, Ιταλός χαράκτης και ζωγράφος.
Μετά την πτώση του Σουλίου, πήγε στην Κέρκυρα μαζί με άλλους Σουλιώτες όπου κατατάχτηκε ως υπαξιωματικός στο ηπειρωτικό σώμα που συγκρότησαν οι Γάλλοι. Το 1814 έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρίας.
Ο Μάρκος Μπότσαρης Αποχαιρετά την οικογένεια του. Λαϊκή λιθογραφία. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Το 1820 βοήθησε τον Αλή Πασά στον αγώνα του εναντίον των στρατευμάτων του σουλτάνου. Ως αντάλλαγμα η περιοχή του Σουλίου αφέθηκε ελεύθερη.
Μάρκος Μπότσαρης, Ευγένιου Σπαθάρη.
Σημαία του Οπλαρχηγού της Επανάστης του 1821 Μάρκου Μπότσαρη.
Μετά από πολλές νίκες κατά των τουρκικών δυνάμεων, ο Μπότσαρης έλαβε μέρος ως οπλαρχηγός στην υπό την αρχηγία του Μαυροκορδάτου εκστρατεία στην Ήπειρο, που όμως κατέληξε στην καταστροφή του Πέτα (Ιούλιος 1822).
Κατά την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου (Οκτώβριος 1822), ο Μπότσαρης κατάφερε σημαντικά πλήγματα στους Τούρκους, αναγκάζοντάς τους να λύσουν τη πολιορκία.
Τα όπλα του Μπότσαρη που βρίσκονται στο Στρατιωτικό Μουσείο στο Παρίσι.
Τον Αύγουστο του 1823, επικεφαλής 1250 ανδρών πήγε στο Καρπενήσι για να αντιμετωπίσει τους πολυάριθμους Τουρκαλβανούς του Μουσταή. Στη μάχη που δόθηκε στο Κεφαλόβρυσο, ο Μάρκος Μπότσαρης σκοτώθηκε. Η κηδεία του έγινε στο Μεσολόγγι.
Την μάχη το υ Καρπενησίου και της Καλιακούδας, στην οποία πολέμησε ο Μπότσ αρης, Ο Παναγιώτης Ζωγράφος την φιλοτέχνησε με τις οδηγίες του Στρατηγού Μακρυγιάννη.
Ο Μάρκος Μπότσαρης επιτίθεται στο στρατόπεδο των Τούρκων στο Καρπενήσι. Τμήμα από τη ζωφόρο με θέματα από την Ελληνική Επανάσταση που κοσμεί την Αίθουσα Ελευθερίου Βενιζέλου.
Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη, Ludovico Lipparini.
Ο Μάρκος Μπότσαρης έμεινε στην ιστορία για την ανδρεία του και τη σημαντική συμβολή του στον Αγώνα για την ανεξαρτησία των Ελλήνων και δίκαια θεωρείται εθνικός ήρωας.
Ζωγραφική του Θεόφιλου (1932).
Πολλοί Φιλέλληνες που επισκέφθηκαν την Ελλάδα, θαύμασαν την ανδρεία του Μπότσαρη, ενώ πολλοί ποιητές έγραψαν ποιήματα γι' αυτόν.
Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη, Διονύσιος Τσόκος.
Ο Fitz-Greene Halleck, Αμερικάνος ποιητής, έγραψε ένα ποίημα με τίτλο MARCO BOZZARIS, ενώ ο Ελβετός ποιητής Juste Olivier έγραψε επίσης ένα ποίημα-έπαινο προς τιμήν του, το 1825.
Το βόλι που τραυμάτισε θανάσιμα τον Μ. Μπότσαρη και μέρος από το ματωμένο κεφαλόδεσμο του αγωνιστή. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Επίσης ο εθνικός ποιητής της Ελλάδας, ο Διονύσιος Σολωμός, αφιέρωσε μία από τις ωδές του στο Μάρκο Μπότσαρη.
Εἰς τὸν Μάρκο Μπότσαρη ( Ἀπόσπασμα )
Ἡ Δόξα δεξιὰ συντροφεύει
Τὸν ἄντρα, ποὺ τρέχει μὲ κόπους
Τῆς Φήμης τοὺς δύσβατους τόπους,
Καὶ ὁ Φθόνος τοῦ στέκει ζερβά,
Μὲ μάτια, μὲ χείλη πικρά.
Ἀλλ’ ὅποτε ἡ μοίρα του γράψη,
Τὸν δρόμον τοῦ κόσμου νὰ πάψη,
Ἡ Δόξα καθίζει μονάχη
Στὴν πλάκα τοῦ τάφου λαμπρή,
Καὶ ὁ Φθόνος ἀλλοῦ περπατεῖ.
Στὴν πλάκα τοῦ Μάρκου καθίζει
Ἡ Δόξα λαμπράδες γιομάτη·
Κλεισμένο γιὰ πάντα τὸ μάτι,
Ὁποὔχε πολέμου φωτιά· -
Ἐλᾶτε ν’ ἀκοῦστε, παιδιά!
Σοφοὶ λεξιθῆρες, μακρία,-
Μὴ λάχη σᾶς βλάψω τ’ αὐτία·
Τρεχᾶτε στὰ μνήματα μέσα
Καὶ ψάλτε μὲ λόγια τρελὰ· -
Ἐλᾶτε ν’ ἀκοῦστε, παιδιά!
Τὸ λείψανο, ποὔχε γλιτώσει
Ὁ Πρίαμος μὲ θρήνους, μὲ δῶρα,
Ἐγύριζε ὀπίσω τὴν ὥρα
Ποὺ πέφτει στὴν ὄψη τῆς γῆς
Τὸ φῶς τὸ γλυκό τῆς αὐγῆς.
Ἐβγῆκαν μαζὶ τῆς θλιμμένης
Τρωάδας ἀπ’ ὅλα τὰ μέρη
Γυναῖκες, παιδάκια καὶ γέροι,
Θρηνώντας, νὰ ἰδοῦν τὸ κορμὶ
Ποὺ χάνει γι’ αὐτοὺς τὴν ψυχή.
Κλεισμένο δὲν ἔμεινε στόμα
Ἀπάνου στοῦ Μάρκου τὸ σῶμα·
Ἀπέθαν’ ἀπέθαν’ ὁ Μάρκος·
Μιὰ θλίψη, μία ἄκρα βοή,
Καὶ θρῆνος καὶ κλάψα πολλή.
Ένας σταθμός του μετρό του Παρισιού (σταθμός Botzaris) καθώς μια οδός έχει ονομαστεί προς τιμήν του.
Ο Μ. Μπότσαρης σκίζει το δίπλωμα στρατηγίας του
«Όποιος είναι άξιος, παίρνει του στρατηγού το δίπλωμα από το Σκόντρα – πασά»
Μουσείο Μπενάκη
Όταν ο Μάρκος Μπότσαρης διορίσθηκε από την κυβέρνηση στρατηγός, προσκάλεσε όλους τους οπλαρχηγούς και αγωνιστές που βρίσκονταν στο Μεσολόγγι και τους είπε:
"Σπαράζεται η καρδιά μου βλέποντας τους συμπατριώτες μου χωρισμένους, νομίζουν πως εγώ από εγωισμό επιθυμώ να τους διοικώ. Εμείς παρατήσαμε την πατρίδα μας και τώρα γυρεύουμε να αποκτήσουμε καινούρια. Σας ρωτώ: Μπορούμε να πετύχουμε όσο θα είμαστε χωρισμένοι; Εγώ πατριώτες μου, δε ζήτησα αξιώματα από τη διοίκηση ούτε αρχηγός σας διορίστηκα. Ένα βαθμό μου δώσανε. Τάχατες κι εσείς όλοι οι καπεταναίοι δεν είστε άξιοι να τον πάρετε; Για να σας αποδείξω πως δε με κατέχει κανένας εγωισμός και καμιά δίψα για μεγαλεία και πως είμαι εκείνος ο Μάρκος, που τον γνωρίσατε να πολεμάει στο πλευρό σας, να εδώ μπροστά σας σκίζω το δίπλωμα της στρατηγίας που μου στείλανε. Και σας ορκίζομαι πως κανένα άλλο αξίωμα δε θέλω από εκείνο που είχανε οι πρόγονοί μας, κι εσείς οι ίδιοι έχετε. Εμάς αδέρφια δεν μας απέμεινε τίποτα να μοιράσουμε ανάμεσά μας. Το μόνο κοινό που έχουμε είναι η τιμή και η δόξα. Να ο εχθρός μας περιμένει! Στο πόλεμο όπου θα ανοίξουμε μαζί του θα δοξαστεί και θα τιμηθεί εκείνος από μας, που θα σταθεί αληθινό παλικάρι."
Τάφος του Μάρκου Μπότσαρη, μνημείο δημιουργία του Γάλλου γλύπτη David d'Angers, Μεσολόγγι.
Η Ελληνοπούλα, πρωτότυπο της ταφόπλακας του Μάρκου Μπότσαρης, του David d'Angers. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα.
Κάνε κλικ εδώ για να παρακολουθήσεις βίντεο για τον Μπότσαρη από την Εκπαιδευτική Τηλεόραση.
Ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς εμπνεύστηκε από το θαυμάσιο γλυπτό της «Ελληνοπούλας» το ποίημά του «Η παιδούλα στον τάφο του Μπότσαρη». Βλέποντας στο έργο του Δαβίδ τη μικρή Κόρη γυρτή να διαβάζει, ακουμπώντας στην πλάκα του τάφου το δάχτυλό της, γράφει:
Μελετάει τα λαμπρά παλικάρια
και στην πλάκα του τάφου αλαφρόγυρτη
για κοντύλι κρατώντας αϊτόφτερο,
γράφει απάνω στο μνήμα σου, Μπότσαρη,
με μια λέξη τον ύμνο σου: Δόξα!.
Κεφαλόβρυσο Καρπενησίου, όπου και έπεσε μαχόμενος την 18η Αυγούστου 1823, ο Σουλιώτης Στρατηγός της Επανάστασης του 1821. Το μνημείο
κατασκευάστηκε το 1925.
Προσωπογραφία τις Κατερίνας Μπότσαρη, κόρη του Μάρκου Μπότσαρη, 1800. Joseph Stieler.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου