Η διαπνοή

Το νερό είναι το κύριο συστατικό των φυτών. Επίσης είναι το μέσο με το οποίο μεταφέρονται μέσα στο φυτό οι ουσίες του εδάφους που διαλύονται στο νερό καθώς και οι  θρεπτικές ουσίες που σχηματίζονται στα φύλλα. Το νερό που περισσεύει εξατμίζεται από τα στόματα των φύλλων και του βλαστού στην ατμόσφαιρα. Η λειτουργία αυτή της αποβολής νερού από τα φύλλα (στόματα) του φυτού λέγεται διαπνοή.

Με τη λειτουργία της διαπνοής ανανεώνεται το νερό που έρχεται από το έδαφος κι έτσι απορροφούνται νέες ουσίες που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του φυτού.

Τα φυτά ελέγχουν το πόσο νερό θα αποβάλλουν στην ατμόσφαιρα, ανοίγοντας και κλείνοντας τα στόματα τους. Αυτό ονομάζεται ρυθμός διαπνοής.

Ο ρυθμός της διαπνοής των φυτών εξαρτάται από:

Περιβαλλοντικούς παράγοντες:

Θερμοκρασία - Όσο ζεστότερο είναι το περιβάλλον τόσο εντονότερα διαπνέει το φυτό (το καλοκαίρι ποτίζουμε περισσότερο τα φυτά).

Υγρασία - Μεγάλη υγρασία, σημαίνει μικρός ρυθμός διαπνοής.

Άνεμοι - Όσο πιο πολύ φυσάει, τόσο πιο μεγάλος είναι ο ρυθμός διαπνοής.

Παράγοντες που σχετίζονται με τη μορφολογία του φυτού:

Άνοιγμα των στομάτων – Είναι ο σπουδαιότερος παράγοντας που επηρεάζει την ταχύτητα διαπνοής. Τα φυτά έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίζουν το πόσο ανοίγουν τα στόματα των φύλλων. Μεγαλύτερο άνοιγμα συνεπάγεται και μεγαλύτερος ρυθμός διαπνοής. Όταν τα φυτά δεν έχουν αρκετό νερό στη διάθεσή τους, περιορίζουν το άνοιγμα των στομάτων και επιβραδύνουν την διαπνοή.

Το είδος των φύλλων – Όσο πιο μεγάλα φύλλα έχει ένα φυτό τόσο εντονότερη είναι η διαπνοή του. Όση μεγαλύτερη είναι η επιφάνεια του φύλλου τόσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των στομάτων.

Από πειράματα έχει διαπιστωθεί ότι το 99% του προσλαμβανόμενου νερού από ένα χερσαίο φυτό επιστρέφει στην ατμόσφαιρα με τη διαπνοή. Ένα ηλικιωμένο δέντρο οξιάς σε ένα μόνο καλοκαίρι μπορεί χάσει μέχρι και 9.000 λίτρα νερού λόγω διαπνοής. Ένα φυτό καλαμποκιού σε όλη τη διάρκεια της ανάπτυξής του διαπνέει 200 περίπου λίτρα νερού.

Δραστηριότητες:

- Δες την παρακάτω εικόνα. Παρουσιάζει τον 24ωρο κύκλο ανοίγματος και κλεισίματος των στομάτων ενός φυτού. Τι καταλαβαίνεις; Πότε δε γίνεται καθόλου διαπνοή; Ποιες ώρες της μέρας γίνεται διαπνοή; Πότε έχουμε το μεγαλύτερο ρυθμό διαπνοής και πότε το μικρότερο;

 - Δες κάνοντας κλικ εδώ, όλη τη χρησιμότητα του νερού. Από τη ρίζα, στη φωτοσύνθεση και στη διαπνοή.